İspanya'da çifte vergilendirme: ana riskler ve çözümler.

İspanya'da Çifte Vergilendirme Sorununun Anlaşılması

İspanya'da mülk sahibi olan veya burada iş yapan birçok yabancı için aynı anda iki yargı bölgesinde vergi ödeme riski bulunmaktadır. Çifte vergilendirme, bir gerçek veya tüzel kişinin aynı gelir veya varlık için iki ülkede vergi ödemesi anlamına gelir. Bu durum, ek maliyetlere, cezalara ve finansal planlamada karmaşıklıklara yol açabilir. Sonuç olarak, insanlar şu “sorunlarla” karşılaşır:

• Fazladan vergi ödeme ve mali kayıplara uğrama riski.
• Vergi mükellefiyetinin nasıl belirlendiği konusunda belirsizlik.
• Uluslararası anlaşmaların ve ulusal vergi avantajlarının uygulanmasında zorluklar.

Ancak, hukuki mekanizmalar hakkında zamanında bilgi sahibi olunursa ve vergi gerekliliklerine uyulursa, çifte vergilendirme etkili bir şekilde azaltılabilir veya tamamen önlenebilir.

Vergi Mükellefiyetinin Belirlenmesi

Bu sorunun anlaşılmasının anahtarı, kimin İspanya'da vergi mükellefi olarak kabul edildiğini bilmektir. İspanyol mevzuatına göre, bir kişi aşağıdaki durumlarda vergi mükellefi olarak kabul edilir:

• Yılın 183 gününden fazlasını İspanya'da geçiriyorsa.
• İspanya'da "yaşam merkezine" sahipse (aile, ana gelir kaynağı).

Tüzel kişiler için önemli kriter, şirketin "etkin yönetim merkezi"nin bulunduğu yerdir. İspanya'da vergi mükellefi olanlar, dünya genelindeki gelirlerini beyan etmek zorundadır. Ancak, vergi mükellefi olmayanlar sadece İspanya’da elde edilen gelirleri üzerinden vergi öderler.

İspanya'daki Uluslararası Anlaşmaların (DTT) Rolü

İspanya, farklı ülkelerle çifte vergilendirmeyi önleme amaçlı 90’dan fazla uluslararası anlaşma (DTT – Double Taxation Treaty) imzalamıştır. Bu anlaşmalar, aynı gelirin iki ülkede aynı anda vergilendirilmesini önleme ilkesine dayanır. Anlaşmalar şu vergi konularını düzenler:

• Şirket karları ve daimi iş yerleri.
• Ücretli çalışma ve serbest meslek gelirleri.
• Gayrimenkul gelirleri, temettüler, faiz ve telif ücretleri.
• Varlık satışından elde edilen sermaye kazançları.
• Emekli maaşları, yönetici ücretleri, sanatçı ve sporcuların gelirleri.

Bu anlaşmalar, belirli vergi oranlarını belirleyebilir ve hangi ülkede vergilendirmenin yapılması gerektiğini açıkça belirleyen kurallar içerebilir. Her durumun (örneğin, yurt dışından temettü almak veya İspanya'da bir mülkü satmak) kendine özgü gereklilikleri ve hükümleri vardır.

İspanya – Rusya: Anlaşmanın Kısmi Askıya Alınması

Aralık 1998'de İspanya ve Rusya, gelir ve sermaye vergileri ile ilgili çifte vergilendirmeyi önleme ve vergi kaçakçılığını engelleme konularında bir anlaşma imzaladı. Ancak, bu anlaşmanın bazı maddeleri 8 Ağustos 2023 itibarıyla askıya alındı. Önemli olan nokta, bir ülkede ödenen verginin diğer ülkede mahsup edilmesine izin veren temel maddenin bu yazının hazırlandığı tarihte askıya alınmamış olmasıdır. Yani, çifte vergilendirmenin önlenmesine yönelik mekanizma yürürlükte kalmaya devam etmektedir, ancak bazı gelir türleri için indirimli vergi oranları artık geçerli olmayabilir.

Çifte Vergilendirmeden Pratikte Nasıl Kaçınılır?

DTT anlaşmalarına ek olarak, İspanya’da vergi matrahının hesaplanmasını kolaylaştıran ve riskleri azaltan iç mekanizmalar da bulunmaktadır. Temel çözümler şunlardır:

• Vergi mükellefiyetinin belirlenmesi. Yıl sonunda İspanya'da (veya başka bir ülkede) vergi mükellefi olup olmadığınızı belirlemek için detaylı bir analiz yapmak gereklidir. Bu, doğru gelir beyanı yapmayı ve ilgili vergi kurallarını uygulamayı sağlar.
• Vergi mahsupları. İspanya'da vergi mükellefi olanlar, yurt dışında ödedikleri vergiyi İspanya'daki vergi yükümlülüklerinden düşebilirler. Bunun için resmi belgelerin (ikamet belgesi, vergi ödeme belgeleri) bulunması önemlidir.
• Gelir muafiyeti. Belirli durumlarda ve DTT anlaşmalarına bağlı olarak, bazı yurtdışı gelirleri İspanya'da vergiden muaf tutulabilir.
• Profesyonel danışmanlık. Eğer durum karmaşıksa, uluslararası vergi hukuku ve İspanyol vergi düzenlemeleri hakkında bilgi sahibi olan vergi uzmanlarına danışılması önerilir.

İspanya’da Farklı Gelir Türleri İçin Vergilendirme

İspanyol mevzuatına göre, farklı gelir türleri için farklı vergi rejimleri uygulanmaktadır. İşte başlıca vergi türleri:

IRPF (Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas) – Gelir Vergisi

İspanya'da vergi mükellefi olan bireyler için gelir vergisi kademeli olup, toplam yıllık gelire bağlıdır. Vergi mükellefi olmayanlar ise genellikle %19 veya %24 oranında sabit vergi öderler; bu oran, gelir türüne ve vergi statüsüne göre değişir.

IS (Impuesto sobre Sociedades) – Kurumlar Vergisi

İspanya'da kayıtlı şirketler için standart kurumlar vergisi oranı genellikle %25’tir, ancak bazı durumlarda özel vergi rejimleri ve indirimli oranlar geçerlidir. İspanya’da daimi iş yeri bulunan yabancı şirketler ise yalnızca bu iş yerine atfedilen kazançlar üzerinden vergi öderler.

IP (Impuesto sobre el Patrimonio) – Servet Vergisi

İspanya'da servet vergisi, bir bireyin sahip olduğu varlıkların değerinin belirli bir eşik değeri aşması durumunda uygulanabilir. Vergi mükellefi olmayanlar, yalnızca İspanya'da bulunan varlıkları için bu vergiyi ödemek zorundadır.

Gayrimenkul Gelirlerinin Vergilendirilmesi

İspanya'da gayrimenkul kiralama veya satışından elde edilen gelirler, mülk sahibi İspanya’da yaşamasa bile vergilendirilebilir. Aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

• Eğer bireysel mülk sahibiyseniz, IRPF oranı.
• Eğer mülk bir şirkete aitse, kurumlar vergisi (IS) oranı.
• Belediye ek vergileri (örneğin, kentsel arazi değer artış vergisi).

Vergi Risklerini Azaltma Önerileri

İspanya'daki vergi planlamanızı doğru yapmak ve gereksiz vergi ödemelerinden kaçınmak için şu adımları takip etmek önemlidir:

• Vergi mükellefiyetinizi zamanında belirleyin ve sadece finansal ve hukuki açıdan mantıklı olduğunda değiştirin.
• İspanya ile ülkeniz arasında bir DTT anlaşması olup olmadığını kontrol edin ve mevcut vergi avantajlarından yararlanın.
• Gelirler ve yurt dışında ödenen vergilerle ilgili tüm belgeleri saklayın.
• Yasal değişiklikleri takip edin.
• Uluslararası vergi uzmanları ve vergi danışmanlarına danışın.

Sonuç: Doğru Planlama Tasarruf Sağlar

Çifte vergilendirme İspanya’da kaçınılmaz bir sorun değildir. Uluslararası anlaşmaları, vergi mahsup sistemlerini ve İspanya’daki ulusal vergi avantajlarını kullanarak gereksiz maliyetlerden kaçınmak mümkündür.